LEX SCHUIJL (1948)

Mijn uitzending naar de voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië
Na de onafhankelijkheid van de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië oftewel the Former Yugoslavic Republic of Macedonia (FYROM), raakten de twee grootste bevolkingsgroepen, de etnische Albanezen en de Slavische Macedoniërs, met elkaar slaags. FYROM werd gehanteerd doordat Griekenland de benaming Macedonië niet accepteerde. De Albanezen wilden een grondwetswijziging om gelijke rechten en erkenning van de Albanese taal, en een betere verdeling van overheidsbanen tussen beide bevolkingsgroepen. Nadat dit niet lukte, werden de Albanezen militanter en ontstond in het noorden van het land een etnisch, gewapend conflict. Hierbij ging de Albanese strijdgroep het UCK(M) in verweer tegen het Macedonische leger. In de media verschenen televisiebeelden met beschietingen van het Macedonische leger op etnisch-Albanese rebellen in het noorden van het land, waarbij woningen met kogels werden doorzeefd. Onder grote internationale druk werd gestart met de vredesonderhandelingen. Deze slaagden en na een periode van gevechtshandelingen werd in augustus 2001 het verdrag van Ohrid getekend.

Task Force Fox
Om toezicht te houden op de verdere uitvoering van het verdrag werd de Operatie Amber Fox opgestart, waar Task Force Fox deel van uitmaakte. Nederland had op 26 juni 2002 formeel als ‘Lead Nation’ het commando over de NAVO-troepen in Macedonië overgenomen. Brigade-generaal Harm de Jonge nam het commando over ‘Task Force Fox’ van zijn Duitse ranggenoot.

In totaal werden duizend NAVO-militairen in Macedonië gestationeerd, afkomstig uit Duitsland, Denemarken, België, Frankrijk, Griekenland, Italië, Polen, Portugal, Spanje, Turkije en Hongarije. Nederland nam met ruim driehonderd militairen deel aan de gezamenlijke operatie ‘Amber Fox’, die ten doel had om steun te verlenen aan de tweehonderd civiele monitors van de Organisatie voor Vrede en Samenwerking in Europa (OVSE) en die van de Europese Unie. Zij zien in de voormalige Joegoslavische republiek toe op de naleving van het akkoord van Ohrid, waarin de rechten van de Albanese bevolking in Macedonië waren opgenomen.

Voorbereidingen
In de voormalige De Ruyter van Steveninckkazerne te Oirschot hadden we ons verzameld om hier voor het vertrek te overnachten. Op 11 juni 2002 vertrok ik naar FYROM. Ik had de pech om met een collega het militaire materieel te ‘mogen’ begeleiden die op een vrachtschip (Thebeland) werd beladen om over zee naar de havenstad Split vervoerd te worden. We waren natuurlijk liever met onze collega’s, enkele dagen later, met het vliegtuig vertrokken. Het was wel een bijzondere ervaring aan boord. We kwamen uiteindelijk in de haven van Thessaloniki (Griekenland) aan, waarna de voertuigen werden ontscheept.
We werden in een bijzonder slechte en smerige loods ondergebracht om te overnachten. De volgende dag vertrokken we in colonne naar Skopje en natuurlijk moest ik de colonne aanvoeren. In Skopje werden we goed opgevangen en genoten we van de uitstekende Amerikaanse faciliteiten. In eerste instantie werden we in tenten ondergebracht maar later kregen we de beschikking over containers. Hierin konden we toen onze werkzaamheden uitvoeren. Wel maakten we voor de overnachting wel gebruik van tenten. Het eten was over het algemeen goed.

Taakverdeling
Ik maakte deel uit van een kleine groep Nederlandse militairen behorende bij het NLNIC, een inlichtingencentrum. Onze taak was om de staf te informeren over de ontwikkelingen zowel aan de kant van het Macedonische leger, de politieke partijen alsmede de Albanese organisaties. Mijn werk verrichte ik voor een groot deel samen met een Duitse officier. Samen trokken we door een groot aantal dorpen en steden, maar ook door de meest onooglijke gehuchten. Daarbij heb ik ook mogen genieten van de prachtige natuur in dit land. We bezochten de lokale autoriteiten, organisaties en instanties. Verder namen we deel aan de regelmatig gehouden persconferenties, waarbij niet alleen de landelijke overheden aan deelnamen, maar ook vertegenwoordigers van de bondgenoten.

Verkiezingen
In september, vlak voor en tijdens de verkiezingen, reden wij kris kras door Macedonië om toezicht te houden op het ordentelijk verloop van de verkiezingen. Daartoe hebben we verschillende stemlokalen bezocht om te controleren of er niet werd gerommeld, of de gang van zaken ordentelijk verliepen.

De verkiezingen in Macedonië waren, ondanks het feit dat er enkele kleine incidenten waren, rustig en ordentelijk verlopen. Uiteindelijk konden we met een goed gevoel richting Nederland vliegen. In eerste instantie had ons vliegtuig, een KCD-10 pech en moesten we op het vliegveld aangekomen, weer naar ons kamp terugrijden, maar uiteindelijk werd ik op vliegbasis Eindhoven door mijn echtgenote liefdevol in de armen gesloten. Het was al met al een bijzondere, leerzame en goed geslaagde missie.”